Vinstri græn

Ísland á að vera í forystu um róttækar, raunhæfar og réttlátar aðgerðir í ­umhverfismálum, draga úr losun, efla græna fjàrfestingu og nýsköpun og auka kolefnisbindingu.  Allar loftslagsaðgerðir þurfa að tryggja jöfnuð þannig að umskipti yfir í grænt ­hagkerfi verði réttlát.

Fjölbreytt atvinnulíf er heilbrigt atvinnulíf. Sköpum ný og fjölbreytt græn störf eftir COVID og komum í veg fyrir langtímaatvinnuleysi. Tryggjum félagslegar àherslur í uppbyggingunni, húsnæðisöryggi, öflugri stuðning við barnafjölskyldur og bætta framfærslu hinna tekjulægri. Tryggjum búsetujafnrétti og frelsi fólks til að velja sér búsetu með eflingu og uppbyggingu innviða og almannaþjónustu um land allt.

Jafnrétti kynjanna og mannréttindi allra eru undirstaða heilbrigðs lýðræðissamfélags. Höldum áfram því verkefni að útrýma kynbundnu ofbeldi í samfélaginu og launamun kynjanna.

Aukin verðmætasköpun og fjölbreytni er forsenda áframhaldandi hagsældar á Íslandi og að unnt sé að bæta lífskjör fólks með sjálfbærum hætti.

Ýtarefni má finna í kosningaáherslum okkar Vinstri grænna

Vinstrihreyfingin – grænt framboð veit að mikilvægt er að raddir allra hópa samfélagsins eigi sæti við borðið þegar mikilvægar ákvarðanir eru teknar. Því vill hreyfingin að ungu fólki, kynslóðunum sem erfa munu samfélagið, sé ávallt veitt aðkoma að umræðum og ákvarðanatöku innan hreyfingarinnar. Það skiptir máli að rödd ungs fólks heyrist vel. VG leggur því áherslu á að ungt fólk komi að borðinu og taki þátt í að móta samfélagið, sérstaklega þegar um stóu málin er að ræða. VG treystir ungu fólki.

Á næsta kjörtímabili þurfum við að halda áfram vegferðinni í átt að sterkara og réttlátara samfélagi og meðal annars huga að málefnum ungs fólks, einkum að húsnæðismálunum, menntamálunum og geðheilbrigðismálum.

Menntakerfið er eitt mikilvægasta jöfnunartæki samfélagsins. Það er samfélagslegt verkefni að byggja upp öflugt menntakerfi og skólar skulu aldrei reknir í hagnaðarskyni.

• Stefna ber að gjaldfrjálsri menntun á öllum skólastigum, fjölbreyttari framhaldsfræðslu og jöfnum tækifærum til menntunar óháð búsetu.
• Brúa þarf bilið milli fæðingarorlofs og leikskóla.
• Fjölga þarf kennaranemum og bæta kjör kennara. Menntun er ævilangt verkefni.
• Endurskoða þarf framhaldsfræðslukerfið sem er eitt mikilvægasta verkfæri samfélagsins til að tryggja öllum jöfn tækifæri.
• Viðhalda skal fjölbreytileikanum innan skólasamfélaga. Jafnréttisfræðsla, fjölmenningarfræðsla og efld kynfræðsla verði hluti af grunnmenntun. Allir nemendur eiga rétt á að læra móðurmál sitt.
• Aukið fjármagn þarf til að tryggja aukna fræðslu um samfélagslegar áskoranir. Kennarar og nemendur njóti faglegs frelsis og nemendur fái tækifæri til að hafa áhrif á mótun skólastarfsins. Fylgja þarf eftir breytingum á stuðningskerfi við börn og tryggja fjármagn.
• Samþætta þarf listnám, íþróttir og félagsstarf frístundastarfi sveitarfélaganna, auka tómstundastyrki og tryggja jafnt aðgengi.
• Endurskoða þarf iðnnám til að fjölga útskrifuðum iðnnemum.
• Tryggja skal stuðning í öllum framhaldsskólum með aðgengi að viðeigandi sérfræðingum, t.a.m. námsráðgjöfum og sálfræðingum, og sporna við brotthvarfi úr námi.
• Tryggja þarf fjölbreytt háskólanám og viðbótarnám framhaldsskóla.
• Stefna ber að því að afnema skólagjöld í listnámi á háskólastigi.
• Mikilvægt er að háskólar fái fjárveitingar til að sinna rannsóknum ásamt kennslu.
• Tryggja þarf námsmönnum mannsæmandi grunnframfærslu og meta árangur þeirra breytinga að breyta hluta námslána í styrk.

Lesa má meira í stefnu okkar um menntakerfið

Mikilvægt er að öflugt, heilbrigt og fjölbreytt atvinnulíf geti þrifist um allt land í sátt við náttúruna og umhverfið.

• Vinstri græn leggja áherslu á að öllum séu tryggð tækifæri til atvinnu við hæfi á mannsæmandi kjörum og að til staðar séu forsendur sem tryggi öllum jöfn tækifæri til atvinnusköpunar.
• Vinstri-græn leggja áherslu á að styðja við rannsóknir, nýsköpun og skapandi greinar til að byggja upp öflugri þekkingargeira á Íslandi og skjóta fjölbreyttari stoðum undir efnahagslífið.
• Vinstri-græn vilja skapa tækifæri til uppbyggingar um allt land og líta ber sérstaklega til grænna starfa og atvinnutækifæra, m.a. í gegnum Hringrásarhagkerfið og í náttúruvernd.
• Vinstri græn vilja efla innlenda matvælaframleiðslu, styðja sérstaklega við grænmetisræktun og gera tímasetta áætlun um lífræna matvælaframleiðslu. Mikil tækifæri felast í öflugri innlendri matvælaframleiðslu og um leið er hægt að stuðla að markmiðum okkar um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda.
• Vinstri græn standa með launafólki og stéttarfélögum þeirra í baráttunni fyrir réttindum og bættum kjörum. Laun þurfa að lágmarki að duga fyrir grunnframfærslu, vinnuvikan á að styttast án kjaraskerðingar og upphæðir almannatrygginga að fylgja launaþróun. Þeim sem ekki eru launafólk þarf að tryggja framfærslu án skilyrða.

Aukin verðmætasköpun og fjölbreytni er forsenda áframhaldandi hagsældar á Íslandi og að unnt sé að bæta lífskjör fólks með sjálfbærum hætti.

Stefna Vinstri grænna í atvinnumálum

Stefna Vinstri grænna í vinnumarkaðs og verkalýðsmálum

Vinstrihreyfingin – grænt framboð telur að tryggja skuli rétt allra til öruggs og heilsusamlegs húsnæðis með skýrri stefnu hins opinbera, öflugu eftirliti, fjölgun úrræða og fjárhagslegum og félagslegum stuðningi. Það eru mannréttindi að hafa þak yfir höfuðið og mikilvægt að tryggður sé aðgangur að vönduðu húsnæði á viðráðanlegu verði, svo kjarabætur hverfi ekki í hækkandi húsnæðiskostnaði.

• Auka þarf enn frekar stuðning við félagslegt húsnæði og fjölga íbúðum í almenna íbúðakerfinu.
• Halda þarf áfram uppbyggingu félagslegs húsnæðiskerfis, bæta í stofnframlög til uppbyggingar almennra íbúða og efla það kerfi til framtíðar.
• Þá þarf að efla og stækka leigufélagið Bríet sem er í eigu ríkisins og ætlað er að koma á öflugum og sanngjörnum leigumarkaði um land allt.
• Halda þarf áfram að bæta réttindi leigjenda og bjóða upp á öfluga upplýsingagjöf til þeirra á mörgum tungumálum.
• Skoða þarf að setja á lagaheimild til búsetuskyldu í íbúðarhúsnæði, með áherslu á þéttbýlissvæði, eins og þekkist víða í Evrópu til að tryggja að húsnæði standi ekki autt árum og áratugum saman á sama tíma og fólk vantar þak yfir höfuðið.
• Horfa þarf til hagkvæmra lausna í húsnæðismálum með minna húsnæði, umhverfisvænum byggingaraðferðum, bættri orkunýtingu og styttri fjarlægðum frá þjónustu.
• Mikilvægt er að halda áfram endurskoðun jarðalaga. Stórt skref var stigið þegar sett voru stærðarmörk á land sem einn aðili getur keypt sér en halda þarf áfram.
• Skýra þarf lagaumhverfið þegar um er að ræða sameign á jörðum og þá þarf einnig að tryggja forkaupsrétt ríkisins þegar um er að ræða land þar sem eru náttúru- og menningarminjar.

Hugsum til framtíðar í húsnæðismálum með því að leggja sjónarmið í þágu umhverfis- og loftslagsmála til grundvallar skipulagi og uppbyggingu húsnæðis.

Næsta ríkisstjórn á að halda áfram uppbyggingu félagslegs húsnæðiskerfis, sem er besta leiðin til að tryggja sanngjarnan húsnæðismarkað og tryggja fjölbreytt húsnæði fyrir okkur öll.

Stefna VG í kjara- og húsnæðismálum

Aðgangur að gjaldfrjálsri heilbrigðisþjónustu eru sjálfsögð mannréttindi og VG hafnar markaðsvæðingu heilbrigðiskerfsins og að einkarekstur í ágóðaskyni eigi heima í heilbrigðisþjónustu.

• Heilbrigðiskerfið á að þjóna öllum óháð efnahag, aðstæðum, uppruna og búsetu. Tryggja þarf að notendur heilbrigðisþjónustunnar komi að skipulagi hennar.
• Vinstri-græn hafa lækkað kostnað fólks við heilbrigðisþjónustu og munu halda því áfram.
• Aðgangur að hreinu vatni, mikil loftgæði og frjáls aðgangur að náttúrulegu umhverfi og náttúrulegum gæðum er allt hluti af heilbrigði einstaklinga og þjóðar.
• VG telur að öflug heilsugæsla, fjölbreytt sérfræðiþjónusta, fræðsla, forvarnir og framúrskarandi sjúkrahús séu hornsteinar góðrar heilbrigðisþjónustu. Þá þarf að tryggja greiðan aðgang að samfelldri endurhæfingu.
• Þjónusta við eldra fólk þarf að vera mun fjölbreyttari og fela í sér að fólk geti elst heima hjá sér með reisn. Umbylta þarf kerfinu þannig að aukin áhersla verði á heimahjúkrun og heimaþjónustu og dagdvalar- og hvíldarúrræði. Það mun draga úr þörf á hjúkrunarrýmum sem samt sem áður þurfa að vera af nægu framboði. Þetta mun gera heilbrigðisþjónustu við eldra fólk bæði betri og skilvirkari.
• Huga þarf sérstaklega að þörfum langveikra.
• Batahugmyndafræðin skal höfð að leiðarljósi í geðheilbrigðisþjónustu.
• Samfélagsgeðþjónustu þarf að efla.
• Tryggja þarf réttindi geðsjúkra og vinna gegn fordómum um geðsjúkdóma.
• Metnaðarfull meðferðarúrræði eru nauðsynleg fyrir fíkla og búsetuúrræði fyrir þá sem lokið hafa meðferð.
• Bjóða skal jaðarhópum upp á skaðaminnkandi þjónustu og almenna heilsuvernd.
• Skilgreina þarf rétt sjúklinga til þjónustu og setja viðmið og reglur um hámark biðtíma.
• Setja þarf viðmið um fjölda faglærðra heilbrigðisstarfsmanna á einstökum stöðum.
• Tryggja þarf að sjúklingar geti tekið upplýsta ákvörðun um meðferð sína með öflugri upplýsingagjöf.

Stefna Vinstri grænna í velferðarmálum

VG telur að stefna stjórnvalda í faraldrinum hafi verið skynsamleg en þar hefur verið fylgt tveimur leiðarljósum; að vernda líf og heilsu landsmanna og lágmarka samfélagsleg og efnahagsleg áhrif.

Mikilvægt er að vísindin verði áfram í fyrirrúmi og að komið verði í veg fyrir að heilbrigðiskerfið verði fyrir of miklu álagi vegna smita.

Hlúa verður áfram að viðkvæmustu hópum samfélagsins og þeim sem kunna að vera jaðarsettir án þess að það sé beitt meira íþyngjandi aðgerðum en nauðsyn krefur hverju sinni.

Í þessu samhengi skiptir jafnframt máli að athygli sé beint að börnum og brýnt að halda skólastarfi gangandi eins og unnt er.

Styðja þarf fólk, heimili og fyrirtæki til að tempra áhrif faraldursins í efnahagslegum skilningi eins og mögulegt er.

Alþjóðlegt samstarf spilar mikilvægt hlutverk í baráttunni við faraldurinn þá einkum við rannsókn, framleiðslu og dreifingu á bóluefni en bólusetning meginþorra heimsbyggðarinnar er lykillinn úr faraldrinum.

Nú er unnið að samningagerð við sjálfstætt starfandi sálfræðinga í heilbrigðisráðuneytinu. Auk þess ákvað heilbrigðisráðherra nýlega að ráðstafa 102 milljónum króna í tiltekin þverfagleg átaksverkefni á vegum Landspítala sem miða að því að efla geðheilbrigðisþjónustu við börn og ungt fólk. Meðal þessara verkefna eru gagnreynd námskeið í félagsfærni hjá BUGL (Barna- og unglingageðdeild Landspítala), fjölgun greiningarviðtala hjá BUGL fyrir börn með mögulega röskun á einhverfurófi samfara öðrum geðrænum vanda til að stytta bið eftir greiningu, auk markvissra aðgerða til að stytta bið eftir þjónustu þunglyndis- og kvíðateymis geðþjónustu Landspítala, þjónustu átröskunarteymisins og þjónustu áfallateymisins.

Geðheilbrigðisþjónusta á heilsugæslum landsins og í geðheilsuteymum hefur einnig verið styrkt verulega á kjörtímabilinu og það á að halda áfram að gera það. Einnig þarf að beina sjónum í meira mæli að  geðrækt og forvörnum.

Til lengri tíma er mikilvægt að huga að því að mennta nægilega margt fólk sem getur sinnt geðheilbrigðisþjónustu, þá meðal annars sálfræðinga, og skoða ólíkar leiðir og hvata í þeim efnum.

Vinstrihreyfingin – grænt framboð telur að Ísland eigi að vera í fararbroddi í að losa minna og menga minna. Ísland þarf að sýna forystu og frumkvæði í að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda með tímasettri áætlun um orkuskipti í samgöngum, þungaflutningum, sjávarútvegi, landbúnaði, ferðaþjónustu og byggingariðnaði með það að markmiði að Ísland verði óháð jarðefnaeldsneyti árið 2045.

Vinstrihreyfingin grænt framboð stendur vörð um ósnortna náttúru. Þau sem nýta auðlindir í þjóðareign, hvort sem það er land, orka, sjávarauðlindin eða annað, eiga að greiða sanngjarnt gjald af þeirri nýtingu.

• Við viljum lögfesta bann við olíuleit og olíuvinnslu í íslenskri efnahagslögsögu hið fyrsta.
• Markmið Íslands verði uppfærð og sett sjálfstætt markmið um aukinn samdrátt í losun eða a.m.k. 60% árið 2030 og kolefnishlutleysi eigi síðar en árið 2040.
• Allar loftslagsaðgerðir þurfa að tryggja jöfnuð þannig að umskipti yfir í grænt hagkerfi verði réttlát.
• Leggja skal áherslu á fjölbreytta samgöngumáta, þ.m.t. göngu- og hjólastíga. Tryggja þarf orkuskipti í almenningssamgöngum samhliða eflingu þeirra.
• Græn tenging milli höfuðborgarsvæðis og Keflavíkurflugvallar verði eitt af forgangsmálunum.
• Flýta þarf uppbyggingu Borgarlínu.
• Efla þarf almenningssamgöngur um land allt og gera þær að raunhæfum valkosti.
• Hringrásarhagkerfið skapar sóknarfæri til að skapa ný græn störf sem byggja á þekkingu og nýsköpun.
• Beita þarf skattkerfinu í auknum mæli í þágu loftslagsmála.
• Efla þarf grænar fjárfestingar fyrirtækja og hins opinbera og loftslagsvæna nýsköpun.
• Skoða þarf að lögfesta skyldur á lífeyrissjóði og fjármálastofnanir um að fjárfestingar þeirra séu metnar út frá loftslagsáhrifum og samfélagslegri ábyrgð. Þannig fara saman umhverfismarkmið og samfélagsmarkmið.
• Hraða þarf aðgerðum í landgræðslu, skógrækt og endurheimt votlendis og tryggja frekari sjálfbærni í nýtingu gróðurs, m.a. í beitarmálum.
• Tengjum saman allar einingar stjórnkerfisins til að ná markmiðum í umhverfis- og loftslagsmálum undir hattinum Sjálfbært Ísland.
• Alþingi á að tryggja auðlindaákvæði í stjórnarskrá ásamt skýru ákvæði um umhverfis- og náttúruvernd.
• Ísland getur náð einstökum árangri í náttúruvernd á alþjóðavísu með því að vernda óbyggð víðerni. Stefna ber að verndun 30% svæða á landi og á hafi fyrir árið 2030.
• Stofna ber þjóðgarð á miðhálendi Íslands og þjóðgarð á Vestfjörðum. Slíkir þjóðgarðar eru einnig mikilvægir til að tryggja vernd jarðfræðilegrar og líffræðilegrar fjölbreytni.
• Stjórnvöld eiga að móta stefnu um verndarsvæði í hafi til samræmis við alþjóðleg viðmið og koma henni til framkvæmda.
• Afgreiða þarf 3. áfanga rammaáætlunar.
• Endurskoða þarf löggjöfina um rammaáætlun með náttúru- og minjavernd að leiðarljósi, alþjóðlegar skuldbindingar um líffræðilega fjölbreytni og landslagsheildir og byggja jafnframt á mati á framkvæmd gildandi löggjafar í samráði við hagaðila og sérfræðinga.
• Endurskoða þarf stærðarviðmið virkjanaframkvæmda þar sem megavött eru ómarktækur mælikvarði á umhverfisáhrif og halda þarf áfram vinnu við endurskoðun á regluverki vegna vindorku.
• Orkuþörf samfélagsins þarf að meta á forsendum grænnar uppbyggingar og sjálfbærni.
• Almenningur á að hafa beina aðkomu að ákvörðunum snemma í ferli ákvarðanatöku með góðu aðgengi að upplýsingum og þátttökurétti.
• Ísland á að vera í forystu um róttækar, raunhæfar og réttlátar aðgerðir í umhverfismálum og beita sér af krafti innanlands og á alþjóðavettvangi.

Stefna Vinstri grænna í  orkumálum

Stefna Vinstri grænna í loftslagsvá og náttúruvernd

Á þessu kjörtímabili hafa verið tekin stór skref í mannréttindamálum, t.d. með kynrænu sjálfræði og réttarbætur í mansalsmálum. VG leggur áherslu á að við höldum áfram á þessari braut sér í lagi með áherslu á réttindi þeirra sem standa höllum fæti í samfélaginu. Það er einnig mikilvægt að mannréttindi, þá sér í lagi friðhelgi einkalífs, séu í hávegum höfð við þróun nýrrar tækni í tengslum við fjórðu iðnbyltinguna nú þegar hún hefur meiri og meiri getu til að safna og vinna upplýsingar um okkur.

Jafnaðarhugtakið felur í sér tilvísun í efnahagslegan jöfnuð, í jafnrétti og jafnræði auk þess markmiðs að jöfnuður ríki m.a. óháð kyni, kynhneigð, kynvitund, kyneinkennum, kyntjáningu, kynþætti, þjóðernisuppruna, trú, lífsskoðun, fötlun, aldri, búsetu, stétt eða stöðu að öðru leyti. Íslenskt samfélag á að vera velferðarsamfélag sem byggir á öflugu mennta-, velferðar- og heilbrigðiskerfi þar sem öllum er tryggður jafn aðgangur og jöfn tækifæri. Slík kerfi auk réttláts skattkerfis og öruggs húsnæðis eru hornsteinn jöfnuðar í samfélaginu. Vinstrihreyfingin – grænt framboð mun standa vörð um þessa innviði samfélagsins nú sem endranær.

Það er einnig stefna Vinstri grænna að uppræta allar birtingarmyndir kynjamisréttis í samfélaginu og brjóta þannig upp kynjakerfi sem er skaðlegt fyrir stöðu, tækifæri og þátttöku allra.

• Útrýma þarf launamun kynjanna, m.a. með því að endurmeta störf kvennastétta.
• Það þarf að útrýma kynbundnu ofbeldi og áreiti sem er böl á samfélagi okkar.
• Tryggja þarf betur réttarstöðu brotaþola kynbundins ofbeldis með skýrum lagabreytingum og markvissri framkvæmd.
• Innleiða þarf samning Sþ um réttindi fatlaðs fólks og stofna sjálfstæða mannréttindastofnun.
• Stíga þarf fleiri skref í hinsegin stjórnmálum, ekki síst hvað varðar transfólk og intersex, og sporna gegn hatursorðræðu í garð hinsegin fólks.
• Mikið starf hefur verið unnið í að styrkja löggjöf á sviði kynbundins ofbeldis, en meðal annars hafa verið sett inn ákvæði um umsáturseinelti og stafrænt kynferðisofbeldi. Halda þarf áfram að bæta réttarstöðu brotaþola kynbundins og kynferðisofbeldis með breytingum á löggjöf. Fylgja þarf eftir forvarnaáætlun gegn kynbundnu og kynferðisofbeldi og áreitni og ná þannig fram viðhorfsbreytingu.

Ísland á að vera í fremstu röð í mannréttindamálum.

Kvenfrelsisstefna Vinstri grænna
Stefna Vinstri grænna um málefni hinsegin fólks

Vinstri græn hafa alltaf barist fyrir því að kosningaaldur verði lækkaður niður í 16 ár og hafa reglulega lagt þannig frumvarp fyrir Alþingi.

Við vonust eftir aukinni þátttöku ungs fólks í stjórnmálum og lýðræðislegri ákvarðanatöku sem er lykilatriði í samfélagi sem þarf á því að halda að við tökum öll þátt og tökum öll ábyrgð.

Til að tryggja öllum íbúum jarðar mannsæmandi kjör er ljóst að deila þarf auðlindum heimsins jafnar. Til að jafna kjör fólks þarf róttækar breytingar á því hvernig völdum og gæðum er dreift jafnt milli ríkja sem innan þeirra, s.s. milli stétta, kynja, þjóðernishópa o.s.frv. Kapítalismi er hvorki sjálfbær efnahagslega né umhverfislega og leiðir til samþjöppunar valds, auðs og eigna hjá stórum alþjóðlegum fyrirtækjum sem og stórfelldrar mismununar. Þessu fylgir heimsvaldastefna og hnattvæðing á forsendum fjármagnsins.

Ekkert er jafn skaðlegt fyrir umhverfið, velferð og heilsu fólks og hernaður. Ísland á ekki að hafa her, hvorki innlendan né erlendan. Það á að standa utan hernaðarbandalaga og hafna vígvæðingu á alþjóðavettvangi. Stríð og hernaður leysa engin vandamál, þótt hernaðarsinnar haldi því fram að barist sé fyrir friði og mannréttindum. Auk þess er vígvæðing og hernaður gegndarlaus sóun auðlinda og lífa.

Vinstri hreyfingin grænt framboð leggur áherslu á að:

• Ísland segi sig úr NATO
• Ísland verði friðlýst fyrir kjarnorkuvopnum og undirriti sáttmála Sameinuðu þjóðanna um bann við þeim
• Heræfingar á Íslandi, sem og herskipa- og herflugvélakomur, verði óheimilar
• Utanríkisstefna Íslands taki mið af Heimsmarkmiðum Sameinuðu þjóðanna og styðji baráttu gegn umhverfis- og loftslagsvá
• Ísland beiti sér fyrir aðgerðum gegn mansali á alþjóðavettvangi
• Ísland styðji sjálfstæði og sjálfsákvörðunarrétt annarra þjóða
• Ísland hafni kynþáttahatri og kynþáttafordómum
• Ísland taki skýra afstöðu með friði, réttindum frumbyggja, sjálfbærni og náttúruvernd á norðurslóðum
• Ísland beiti sér gegn arðráni stórfyrirtækja á alþjóðavísu og fyrir lokun skattaskjóla
• Ísland myndi sér stefnu í málefnum geimsins sem stuðli að samvinnu, sjálfbærri nýtingu og framþróun í þágu friðar, jöfnuðar og umhverfis

Stefna Vinstri grænna í alþjóða og friðarmálum