Framhaldsskólanemendur kjósa í skuggakosningum um allt land!
Skuggakosningar eru kosningar þar sem framhaldsskólanemar kjósa sína fulltrúa á Alþingi og munu endurspegla vilja nemenda um allt land. Skuggakosningar fara fram í fjórða sinn hér á landi þann 9. september. Niðurstöður verða gerðar opinberar eftir að kjörstöðum lokar á kjördag alþingiskosninga, 25. september.
Kynslóðin sem kýs ekki?
Ungt fólk skilar sér síður á kjörstað og sú staðreynd ógnar bæði samfélagsstöðu þeirra og lýðræðinu. Í sveitarstjórnarkosningunum árið 2014 var kjörsókn eftir aldri skrásett í fyrsta sinn. Slökust var þátttaka ungs fólks á aldrinum 20-24 ára, var hún aðeins 45,4%. Lýðræðisátakið #ÉgKýs varð til því ljóst var að bregðast þurfti við, svo ekki yrði alvarlegur lýðræðishalli á milli kynslóða.
Meginmarkmiðið #ÉgKýs herferðarinnar er að efla lýðræðisvitund og hvetja ungt fólk til að kjósa eftir upplýstri ákvörðun í kjörklefanum í von um að kosningaþátttaka aukist. Kosningaþátttaka ungs fólks jókst í öllum aldurshópum í sveitarstjórnarkosningunum 2018. Kosningaþátttaka jókst einnig í öllum aldurshópum á milli alþingiskosninganna 2016 og 2017, en mest hjá yngstu kjósendunum eða um 9,5%. Þetta eru góðar vísbendingar um árangur #ÉgKýs og nú vitum við að þrátt fyrir að kosningaþátttaka sé enn almennt minni hjá yngri aldurshópum er þátttaka ungs fólks þó að aukast.
Kjörsókn eftir aldri í sveitarstjórnarkosningum
- 2014
- 2018
Kjörsókn eftir aldri í
Alþingiskosningum
Alþingiskosningum
- 2016
- 2017
Hvar fara skuggakosningar fram?
Skuggakosningar eða „skólakosningar“ eru settar upp eins og almennar kosningar. Megintilgangur þeirra er að þjálfa þá nemendur sem ekki hafa náð kosningaaldri í að kjósa og undirbúa þá sem hafa aldur til að kjósa í fyrsta sinn. Jafnframt fær ungt fólk reynslu í að skipuleggja og framkvæma hið lýðræðislega ferli kosninga.
Skuggakosningar verða haldnar í 26 framhaldsskólum samhliða alþingiskosningunum þann 9. september. Niðurstöður verða ekki gerðar opinberar fyrr en öllum kjörstöðum hefur verið lokað á kjördag alþingiskosninga þann 25. september.
Hvernig kýs ég?
- Þú framvísar skilríkjum á kjörstað og færð kjörseðil.
- Kosningin er leynileg og fer fram í einrúmi.
- Þú merkir X fyrir framan það sem þú vilt kjósa. Mikilvægt er að gera engar aðrar merkingar á kjörseðilinn því þá telst atkvæðið ógilt.
- Að lokum brýtur þú kjörseðilinn saman þannig að letrið snúi inn og setur hann í kjörkassann.
Framkvæmd skuggakosninga
Til að efla lýðræðisvitund og hvetja ungt fólk til að kjósa eftir upplýstri ákvörðun í komandi alþingiskosningum eru allir framhaldsskólar hvattir til að taka þátt. Sú þátttaka felst í að halda lýðræðisviku 6. – 9. september sem endar á skuggakosningum. Nemendur eru hvattir til að kynna sér stefnumál flokkanna og borgararéttindi ungs fólks.
Mælst er til þess að nemendur (málfundar-, nemendafélög eða aðrir hópar innan skólans) skipuleggi og framkvæmi skuggakosningarnar með aðstoð kennara. Hér fyrir neðan er að finna handbók um framkvæmd skuggakosninga, kosningalög, kjörbók og kosningaleiðbeiningar.